دکتر محمدرضا منجذب

سوالی که همواره در ایران مطرح است بویژه در نسخه نویسی راه حل ها برای اقتصاد ایران اینست که از سوی اساتید اقتصاد نظرات متفاوتی بیان می شود؟ سوال قابل طرح اینکه آیا این موضوع به این دلیل است که آنها وحدت نظر ندارند؟ در پاسخ ذکر چند نکته قابل ذکر است:
۱-همانطور که در اقتصاد و در مکاتب مختلف رویکردهای متفاوتی وجود دارد (از رویکرد بازار تا رویکرد سوسیالیستی، از رویکرد کلاسیکی تا کینزی و تا نهادی – ساختاری…)، به همین ترتیب هم اقتصادانان بر مبنای اصول فکری خود که به کدام مکتب فکری نزدیکتر هستند نظرات متفاوتی را ارایه می دهند.
۲-گرایش های سیاسی: البته در ایران نمیتوان گفت بین اصول گرایان و اصلاح طلبان از منظر مکاتب اقتصادی موجود دیدگاههای متفاوت وجود دارد و لذا به همین دلیل هم در میان اساتید اقتصادی با گرایش های سیاسی مختلف ممکن است در مسایل اقتصادی اتفاق نظر هم داشته باشند. هر چند اقتصاددانان نهادگرا احساس قرابت بیشتری به اصلاح طلبان دارند (البته این گفتار مطلق نیست).
۳-گرایش رشد محور در برابر عدالت محور: برخی از اساتید اقتصاد اعتقاد دارند که با ایجاد رشد بیشتر در بلندمدت درآمد جامعه رشد چشمگیری دارد که همه طبقات (حتی فقرا) از این رشد بهره مند میشوند. البته ممکن است در کوتاه مدت توزیع درآمد ناعادلانه تر گردد. در برابر عده ای دیگر اعتقاد به رعایت عدالت در توزیع امکانات دارند حتی در کوتاه مدت و لذا نسخه هایی دیگر را برای اقتصاد تجویز می کنند هر چند که سرعت رشد اقتصادی در این رویه کمتر باشد.
۴-اقتصاد خصوصی در برابر اقتصاد دولتی: برخی اعتقاد به گسترش رشد و ورود به توسعه اقتصادی از طریق اقتصاد متمرکز دولتی هستند (گرایشات نزدیک به کینزی های جدید) و برخی محور رشد را بخش خصوصی در کنار دولت حداقل و ارشادی (گرایشات نزدیک به کلاسیک های جدید) می دانند.
۵-سیاستهای پولی در برابر سیاستهای مالی: برخی اعتقاد به تزریق پول و تنظیم سیاستهای پولی مناسب برای حل مشکلات و ایجاد فرایند رشد و توسعه هستند. و برخی به سایر سیاستهای اقتصادی (منجمله مالی، درآمدی و …) اعتقاد دارند.
نتیجه خاصی که می توان ارایه کرد اینکه لزوما و صد در صد طیف بندی اقتصاددانان ایرانی، بصورت آنچه که در مکاتب مختلف اقتصادی مرزبندی می شود، نیست. در درون این طیف از صفر تا صد تحلیلگران متفاوتی قرار گرفته اند. حتی برخی از اقتصاددانان ایرانی معتقدند با توجه به فروض حاکم در اقتصاد و قرابت آن به مکاتب مختلف (در زمانهای مختلف) میتوان از نظرات مختلف در برهه های زمانی گوناگون بهره برد.

t.me/drmonjazeb